Historia klubu
W 1916 roku w ramach przerwy od walk na froncie do Łomży przybył 1 Pułk Piechoty Legionów, a wraz z nim nowa dyscyplina sportu – piłka nożna. Mecze rozgrywano w koszarach co ograniczało dostęp szerszej publiczności i tylko nieliczni mieszkańcy mogli obserwować poczynania wojskowych.
Zmieniło się to kilka miesięcy później gdy na zmianę do Łomży trafili żołnierze 4 Pułku Piechoty.
Piłka nożna opuściła jednostkę i przeniosła się na specjalnie przygotowane boisko przy ul. Nowogrodzkiej. Rozgrywki toczące się pomiędzy wojskowymi przyciągały ciekawskich mieszkańców, których z meczu na mecz przybywało . Gdy legioniści odmówili złożenia przysięgi na wierność Niemcom zostali internowani, razem z żołnierzami innych jednostek. Władze niemieckie mimo internowania pozwalały miłośnikom sportu na „football”. Rywalizacje pomiędzy 4 i 5 Pułkiem Piechoty oraz 1 Pułkiem Ułanów wzbudzały coraz to większe emocje.
Po rozbrojeniu Niemców w 1918 roku w Łomży uformowany został 33 Pułk Piechoty, a wraz z nim powstała drużyna „Piechur“, składająca się w głównej mierze z byłych legionistów, którzy pogrywali na Nowogrodzkiej. Jednak ciągle toczące się walki w regionie oraz później na froncie uniemożliwiały systematyczne rozgrywki. Dopiero w 1921 roku po odzyskaniu niepodległości i wojnie z bolszewikami oficjalnie utworzono Wojskowy Klub Sportowy 33 PP „Piechur“ Łomża.
Powstanie WKS Łomża wzbudziło aspiracje mieszkańców do posiadania własnego cywilnego klubu, całkowicie niezależnego od wpływów politycznych czy wojskowych. W tamtych czasach grzeszono właśnie upolitycznianiem wszystkiego co przyciągało młodzież. Istniały już organizacje , prowadzące sportowe zajęcia takie jak np. „Makabi”, „Sokół” czy „Strzelec” lecz łomżanie potrzebowali czegoś innego .
W 1923 roku Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie podjęło próbę utworzenia stałej sekcji piłki nożnej, jednak z nieznanych nam przyczyn te zabiegania nie powiodły się. Mimo to życie piłkarskie w mieście istniało.
Oprócz klubów żydowskich, szkolnych oraz tych związanych z wojskiem, powstawały w późniejszym okresie drużyny, które prowadziły między sobą rozgrywki. Nie były to stabilne zespoły i dość szybko się rozpadały. Jedną z takich drużyn była utworzona w 1926 roku „Łomżynianka“ , która w przeciwieństwie do innych tego typu, rozwinęła się i przetrwała ciężkie chwile. Inspiratorem i kapitanem drużyny grającej w strojach w biało-czerwone pionowe pasy był Wacław Cieśluk – znany w środowisku łomżyńskim poprzez kierowanie jedną z najbardziej eleganckich księgarni w mieście, a także dzięki występom sportowym w ŁTW, które próbowało kilka lat wcześniej zbudować sekcję piłkarską.
W 1927 roku „Łomżynianka“ wzmocniła skład piłkarzami przeżywającego trudne czasy „Strzelca“, a także zawodnikami Gimnazjum im. Piotra Skargi. Po kilkumiesięcznych zmaganiach z urzędowymi przeszkodami 16 kwietnia 1928 roku udało się oficjalnie zarejestrować cywilny klub w starostwie i powstał Łomżyński Klub Sportowy, którego fundamentem byli zawodnicy „Łomżynianki”. Prezesem został wspomniany Wacław Cieśluk, a w księgarni „Świt” powstało tymczasowe biuro klubu. W meczu inauguracyjnym 29 kwietnia Biało-Czerwoni rozgromili zespół 71 Pułku Piechoty z Zambrowa aż sześć do zera. Rok 1928 zespół zakończył bez porażki z bilansem 7 wygranych i 2 remisów. W mieście nastąpiła „moda” na ukochany klub, który bardzo szybko pozyskał wiernych kibiców oraz następnie kilkuset członków, tworząc przeróżne sekcje sportowe.
W 1929 roku powstał OZPN Białystok i ŁKS rozpoczął ligowe zmagania w B klasie (III liga), wygrywając ją w 1932 roku jednak z nieznanych nam powodów nie awansował. Rok później nasi piłkarze powtórnie nie dali szans rywalom i tym razem bez problemów zapewnili sobie wejście do A klasy. W 1934 roku nastąpiło wcielenie do klubu „Legionu Młodych“ oraz „Akademickiego Koła Łomżan“ co spowodowało zmianę nazwy na Łomżyński Klub Sportowy „Legion“ oraz kilkuletni patronat wojska. Dla klubu ten rok był niewątpliwie bogaty w sukcesy. ŁKS jako beniaminek wygrał swoją grupę ze stratą tylko 1 punktu i o mały włos nie awansował do baraży o I ligę, w której czekały takie drużyny jak Cracovia czy Pogoń Lwów! Niestety w finale okręgu, otwierającym drogę do tego grona, uległ w dwumeczu, niekwestionowanie najlepszej przedwojennej drużynie tego okręgu – WKS Grodno.
W tym samym roku na stadionie w Łomży odbyły się bardzo ciekawe pojedynki. Do grodu nad Narwią zawitał Hapoel Tel- Aviv, a także znana wszystkim Legia Warszawa. Mecze te wzbudziły bardzo duże zainteresowanie wśród mieszkańców, kto mógł tego dnia udawał się na Zjazd i stadion wypełniał się po brzegi. Niestety ŁKS przegrał te spotkania. Za to zrewanżował się w kilka tygodni później ogrywając I ligową Gwiazdę Warszawa – co było nie małym zaskoczeniem.
Do sezonu 1937/38 Łomżyński Klub Sportowy utrzymywał stabilną pozycję w A klasie. Niestety w tym sezonie został wyrzucony z rozgrywek za nieopłaconą karę bądź składki do OZPN i kolejne miesiące rozgrywał już tylko mecze towarzyskie. Rok później wybuchła wojna, przynosząc śmierć wielu piłkarzom oraz działaczom ŁKS. Jedni polegli na froncie podczas obrony Ojczyzny, inni uwięzieni w obozach obu agresorów, a jeszcze inni rozstrzelani za działalność konspiracyjną. W czasie okupacji klub nie istniał. Władze radzieckie po wkroczeniu urzędowo nakazały utworzenie Zrzeszenia Sportowego „Spartak” i skupienie w nim łomżyńskich organizacji sportowych. Część młodych piłkarzy Łomżyńskiego Klubu Sportowego, która pozostała w mieście, zmuszona była reprezentować ten twór. Gdy wkroczyli znowu Niemcy, rozgrywki w mieście oficjalnie przestały istnieć. Wojna nie tylko uśmierciła wielu łomżyńskich patriotów, ale także kompletnie zniszczyła dumę miasta czyli jeden z najpiękniejszych i najnowocześniejszych stadionów II RP.
Po wojnie grupa młodych piłkarzy, którzy debiutowali głównie na rok przed wojną i ją przeżyli, zaczęła znowu grać. Ciężkie początki, głównie pod względem finansowym zmusiły zapaleńców do szukania najróżniejszych sposobów ożywienia struktur. Właśnie przez takie powody w późniejszych latach musieli występować pod innymi nazwami. Najpierw klub przyjął nazwę OMTUR Łomża i rozgrywał swoje mecze na „stadionie biskupim” znajdującym się przy ul. Sikorskiego gdyż przedwojenny obiekt był jedną wielką i na dodatek zaminowaną ruiną. Dopiero po usunięciu przez wojsko materiałów wybuchowych zaczęto społecznie doprowadzać go do stanu pozwalającego na rozgrywki. Klub po krótkim okresie wrócił do nazwy Łomżyński Klub Sportowy ale z takimi dodatkami jak m.in. „Związkowiec”, „Budowlani”, „Kolejarz” oraz „Start”.
W roku ’52 oraz ’66 klub zdobył Puchar Polski OZPN Białystok. Omal też nie awansował do II ligi, występując w barażach, jednak przegrał je prawie ze wszystkimi przeciwnikami.
Powstało również kilka sekcji sportowych. Na bardzo wysokim poziomie przez pewien czas stała lekkoatletyka, której zawodnicy byli wysoko kwalifikowani w ogólnopolskich rankingach. Istniała także popularna sekcja bokserska z kilkoma świetnymi pięściarzami. Oprócz wyżej wymienionych osiągnięć oraz kilku udanych występów w III lidze, klub nie odniósł znaczących sukcesów w PRL. Różnorakie problemy i machlojki, skandale i afery ciągle nękały ŁKS w tych czasach. Zamarło szkolenie młodzieży. W 1981 roku nawet zmieniono w statucie barwy na srebrno-czerwone… Na szczęście na krótko.
Po zmianie ustroju Łomżyński Klub Sportowy starał się podnieść z kolan ale w 1995 roku prawie ogłoszono upadłość klubu. Miasto na szczęście interweniowało i spłaciło długi zasłużonej dla społeczności organizacji.
Przez całe lata 90 XX wieku ŁKS krążył między trzecią i czwartą ligą. W skutek reorganizacji w 1998 roku ŁKS spadł do czwartej klasy rozgrywkowej i przez kilka lat nie udawało mu się z niej wydostać.
Po okresie marazmu klub wywalczył upragniony awans do III ligi, a po dwóch bardzo dobrych w niej sezonach, udało się uzyskać w pięknym stylu historyczny awans na zaplecze ekstraklasy. Po zdobyciu awansu okazało się, że klub ma poważne problemy finansowe. Wymieniony został prawie całkowicie zarząd klubu, nowi działacze ostro wzięli się do pracy i udało się zgłosić zespół do drugoligowych rozgrywek.
Łomża żyła piłką nożną i każdy mecz był oczekiwany z niecierpliwością. Pojedynki z takimi firmami jak Ruch Chorzów, Lechia Gdańsk, Śląsk Wrocław czy Arka Gdynia przyciągały ludzi jak magnes. Na boisku piłkarze nie raz dostarczali nam niezapomnianych emocji wygrywając z o wiele wyżej notowanymi rywalami.
Niestety po dwóch sezonach gry na zapleczu ekstraklasy miasto odwróciło się od ŁKS, który popadł w kłopoty finansowe, spadł ligę niżej gdzie grał praktycznie samymi wychowankami, a następnie został zdegradowany do IV ligi. Dzięki grupie sympatyków i ludzi dobrej woli udało się utrzymać przy życiu ponad 80-letni klub z bogatymi tradycjami. Czwartoligowe zmagania trwały dwa sezony, aż w 2010/2011 mogliśmy świętować awans do obecnej III ligi. W tym samym roku nasz zespół zdobył po 45 latach Okręgowy Puchar Polski. Wartym odnotowania dokonaniem jest także całkowita odbudowa sekcji młodzieżowych praktycznie we wszystkich rocznikach, które swoimi sukcesami napawają dumą i wzbudzają nadzieje na przyszłość klubu.
Od początku istnienia Łomżyński Klub Sportowy jednoczył ludzi oraz budował lokalny patriotyzm. Dla mieszkańców mimo zmiany nazw był zawsze ŁKS-em i byli z nim podczas dobrych czy też złych chwil. Ogólnie w klubie działało 19 sekcji sportowych w takich dyscyplinach jak boks, lekkoatletyka, tenis, siatkówka, koszykówka, narciarstwo, kolarstwo oraz wiele wiele innych. Jedne znikały, drugie powstawały… Jedynie piłka nożna trwa stale , dostarczając kibicom najwięcej wzruszeń, a miastu największych sukcesów.
Źródła:
– Stefan Pomarański, „Zarys hirtorji wojennej 1-go Pułku Piechoty Legjonów”, WBH, Warszawa 1931
– Adam Lewicki, „Zarys historji wojennej 4-go Pułku Piechoty Legjonów”, WBH, Warszawa 1929
– „Przegląd Sportowy” nr. 16 i 18, 1928 r.
– „Studia Łomżyńskie” nr XVII, ŁTN im.Wagów, Łomża 2006r.
– Witold Jemielity, „Łomża w okresie międzywojennym”, KD w Łomży, Łomża 2002 r.
– Jerzy Górko, „Piłkarskie Dzieje Podlasia 1929-2009”, Sendsport.pl, 2010 r.
– Henryk Pestka, „Piłka nożna na ziemi łomżyńskiej w latach 1917-1997”, Łomżyński OZPN, Łomża 1998 r.
– Henryk Pestka, „Łomżyński Klub Sportowy 1928-2000”, Łomżyński OZPN, Łomża 2000 r.
– Przedwojenne oraz powojenne wspomnienia mieszkańców Łomży (w zbiorach autora)
Dzięki intensywnej pracy ludzi zajmujących się historią, ciągle pojawiają się nowe informacje oraz dane dotyczące naszego klubu, co też być może pozwoli na stworzenie dokładniejszego opracowania interesującego nas tematu. Wszystkich, którzy są w posiadaniu wszelkiego rodzaju materiałów mogących pomóc w badaniach prosimy o kontakt na maila: historia_lks@wp.pl